کاربرد آمار

 آمار چیست؟

آمار رشته وسیعی از ریاضی است که راههای جمع آوری، خلاصه سازی و نتیجه گیری از داده‌ها را مطالعه می‌کند. این علم برای طیف وسیعی از علوم دانشگاهی از فیزیک و علوم اجتماعی گرفته تا انسان‌شناسی و همچنین تجارت، حکومت داری و صنعت کاربرد دارد.

آمار علم و عمل توسعه دانش انسانی از طریق استفاده از داده‌های تجربی است. آمار بر نظریه‌ی آمار مبتنی است که شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی است. در نظریه‌ی آمار، اتفاقات تصادفی و عدم قطعیت توسط نظریه احتمال مدل می‌شوند.

علم آمار:

علم آمار، خود مبتنی است بر نظریه آمار که شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی به حساب می‌آید. در نظریهٔ آمار، اتفاقات تصادفی و عدم قطعیت توسط نظریهٔ احتمالات مدل‌سازی می‌شوند. در این علم، مطالعه و قضاوت معقول در بارهٔ موضوع‌های گوناگون، بر مبنای یک جمع انجام می‌شود و قضاوت در مورد یک فرد خاص، اصلاً مطرح نیست.

آمار علم و عمل توسعه دانش انسانی از طریق استفاده از داده‌های تجربی است. آمار بر نظریه‌ی آمار مبتنی است که شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی است. در نظریه‌ی آمار، اتفاقات تصادفی و عدم قطعیت توسط نظریه احتمال مدل می‌شوند. عمل آماری، شامل برنامه‌ریزی، جمع‌بندی، و تفسیر مشاهدات غیر قطعی است. از آنجا که هدف آمار این است که از داده‌های موجود «بهترین» اطلاعات را تولید کند، بعضی مؤلفین آمار را شاخه‌ای از نظریه‌ی تصمیم‌گیری به شمار می‌آورند.

تاریخچه :

سرآغاز اولیه آمار را باید در شمارش های آماری حوالی آغاز قرن اول میلادی یافت. اما ،تنها در قرن هجدهم بود که این علم ، با به کار رفتن در توصیف جنبه هایی که شرایط یک وضعیت را مشخص میکردند ، به عنوان رشته ای علمی و مستقل شروع به مطرح شدن کرد.
مفهوم از کلمه لاتینی ،به معنی شرط ، استخراج شده است. مدت های مدید ، این علم ، محدود به کار در این حوزه بود ، و تنها در دهه های اخیر از این انحصاری جدا شدو ، و به کمک نظریه احتمال ،شروع به بررسی روش های تحلیل داده های آماری و اثبات فرض های آماری کرد.
روش های این آمار ریاضی با آشکار کردن قوانین جدید ، به ابزاری موثر در علوم طبیعی و تکنولوژی تبدیل شد.

جامعه و نمونه :

جامعه یک بررسی آماری دارای مشاهده ها یا آزمایش هایی تحت شرایطی یکسان ، به عنوان عنصرهای خود است. هر یک از این عنصرها را میتوان نسبت به مشخصه های متفاوتی بررسی کرد ، که می توانند به عنوان متغیرهای تصادفی XوY …. در نظر گرفته شوند.
اگر مشخصه تحت بررسی X ، دارای تابع توزیع F در جامعه مربوط باشد ، آنگاه گفته می شود که جامعه مورد بحث دارای توزیع F نسبت به مشخصه X است. در بررسی های آماری همواره زیر مجموعه ای متناهی از عناصر جامعه مورد تحقیق قرار می گیرد.این زیر مجموعه به نمونه موسوم است ، و n، تعداد عناصر موجود در آن ، اندازه نمونه نامیده می شود.

مثال :
اگر وزن پسر بچه های ده ساله متغیر تصادفی x باشد ، در این صورت تمام پسر بچه های به این سن یک جامعه تشکیل می دهند . اندازه های وزن پسربچه های در شماری از مکان ها یک نمونه می سازند ، و هر پسر بچه عنصری از جامعه مزبور است . وزن مورد بحث مشخصه ای از عنصر های مزبور به شمار می رود ، و سایر مشخصه ها ، به عنوان مثال ، بلندی قد و اندازه سینه اند.

کاربرد علم آمار :

فکر کاربرد و فهم مفاهيم آمارى براى دانشجويان سال اول جامعه‌شناسي، گهگاه ايجاد وحشت مى‌کند. اما به هر روي، کاربرد درست مفاهيم آمارى به فهم متون درسى و مقالات مورد مطالعهٔ دانشجويان، کمک بسيار مى‌کند. اين مفاهيم براى آمار جامعه‌شناختى اهميتى اساسى دارند: ميانگين، عددى است که با تقسيم جمع کل موارد به تعداد افراد مورد نظر به‌دست مى‌آيد؛ عدد وسط عددى است که در خط توزيع اعداد، وسط قرار مى‌گيرد. عدد غالب که در خط توزيع عددى ما از همه بيشتر تکرار مى‌شود.

مثال:

فرض کنيد نمرات امتحانى درس مبانى جامعه‌شناسى ۹ دانشجو از اين قرار باشد: ۹۷، ۷۸، ۶۰، ۹۰، ۶۶، ۵۷، ۸۰، ۶۰، ۵۰. نمرهٔ ميانگين آنها ۷۱ مى‌شود، بدين ترتيب که تمام نمرات يادشده با هم جمع مى‌شوند و سپس جمع کل آن به عدد ۹ تقسيم مى‌شود. عدد وسط اين ارقام ۶۶ مى‌شود، زيرا در وسط خط توزيع نمرات قرار مى‌گيرد. عدد غالب نيز نمرهٔ ۶۰ مى‌شود که بيشتر از هر نمرهٔ ديگرى تکرار شده است.

مفاهيم آمارى اساسى ديگر عبارتند از: ضريب همبستگي. ضريب همبستگى رابطهٔ ميان دو يا چند دسته داده را اندازه‌گيرى مى‌کند. اگر رابطهٔ کاملى ميان دو پديده وجود داشته باشد، ضريب همبستگى ۰۰/۱+ و اگر هيچ رابطه‌اى در ميان نباشد، ضريب همبستگى ۰۰/۰ و اگر رابطهٔ معکوس برقرار باشد، ضريب همبستگى ۰۰/۱- مى‌شود.

اعتبار، نشان مى‌دهد که داده‌هاى به‌دست آمده تا چه حد شرايط واقعى را منعکس مى‌کنند. براى آنکه يک پژوهش اعتبار داشته باشد، بايد شرايط موضوع مورد بررسى را به‌درستى منعکس کنند.

قابليت اعتماد، به ميزان اجماع محققان دربارهٔ يافته‌هاى يک موضوع مورد بررسى اطلاق مى‌شود. قابليت اعتماد به‌خوبى نشان مى‌دهد که يک بررسى با چه کيفيتى انجام گرفته است.

کاربرد آمار در در سایر علوم

آمار كاربردهاي گوناگوني دارد و روزبه‌روز هم بر كاربردهاي آن افزوده مي‌شود. برخي از علومي كه آمار به صورت تخصصي در آنها نقش بازي مي‌كند، عبارتند از:

* علوم بيمه: تعيين نرخ‌هاي مرگ‌ومير، طراحي طرح‌هاي بازنشستگي، اندازه‌گيري اثرات برنامه‌هاي مربوط به كنترل و پيشگيري از مخاطرات، تناسب و توازن منابع و مصارف و يا تعيين نرخ حق بيمه‌هاي مختلف و غيره.

* حسابداري و تجارت: برآورد حجم خرده‌فروشي، طراحي سيستم‌هاي كنترل مالي، توليد روش‌هاي محاسباتي و حسابداري و غيره.

* اقتصاد: اندازه‌گيري و محاسبه شاخص‌هاي مختلف مانند تورم، حجم تجارت، حجم نيروي كار فعال، نيروي كار بالقوه، استانداردهاي زندگي، برآوردهاي كوتاه و بلندمدت از شاخص‌هاي اقتصادي و غيره.

 تهیه کننده: راضیه یوسفی

One thought on “کاربرد آمار

پاسخ دادن به طاهره لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.